خیام و گل های باغش؛ از نیشابور تا انگلستان - طفره

جهت دریافت خدمات طراحی باغ ویلا با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید. گروه آبان با سالهای تجربه طراحی معماری و ساخت و مشارکت در پروژه های ساختمانی ویلا و باغ کوچک و بزرگ بهترین انتخاب جهت مشاوره و اجرا میباشد.

دکتر مهدی نوروز در گفت وگو با خبرنگاران با بیان اینکه این گیاهان گل های رز با رایحه ای خوش بو بود، مطرح نمود: این گل ها که به انگلستان فرستاده شده بود، بعدها طی مراسم خاصی بر روی قبر ادوارد فیتز جرالد، مترجم رباعیات خیام نیز کاشته شد.

وی ادامه داد: این توریست چون می دانست ادوارد فیتزجرالد ارادت خاصی به خیام دارد به همین علت پس از حضور در آرامگاه وی گل رزی را از باغ خیام به آنجا می برد که هنوز هم از آن حفاظت می شود.

نوروز مطرح نمود: بدون شک شهرت دنیای خیام به خصوص در غرب مدیون یکی از شعرا و نویسندگان و مترجمان توانای انگلیسی به نام ادوارد فیتز جرالد است.

وی با اشاره به شخصیت ادوارد فیتزجرالد اظهار کرد: وی فردی شاعر، نویسنده و مترجم توانای انگلیسی و شخصیتی منحصر به فرد بود، در یک خانواده بسیار ثروتمند متولد شد اما انسانی بسیار گوشه گیر و منزوی بود. ادوارد فیتزجرالد در سفری به هند یک نسخه از رباعیات خیام را به دست آورد که برای وی بسیار جالب بود و در انگلیس به ترجمه آن ها پرداخت.

این استاد دانشگاه مطرح نمود: ترجمه ادوارد فیتزجرالد ترجمه آزاد، محتوایی و آهنگین بود، وی به ترجمه لفظ به لفظ نمی پردازد بلکه اندیشه هایی را که در رباعیات خیام پیدا می کند، به انگلیسی و البته موزون و خوش آهنگ ترجمه می کند.

وی گفت: جرالد در این ترجمه ها به جای اینکه به موضوعات علمی، فلسفی و گاه مذهبی بپردازد بیشتر به خوش باشی، دم غنیمت شمردن و لذت بردن خیام از حال می پردازد، این نوع ترجمه موجب پدید آمدن شهرت دنیای خیام شد.

نوروز اظهار کرد: فیتز جرالد با این نوع ترجمه نه تنها خودش را شهره خاص و عام کشورها و زبان های دیگر نمود، بلکه موجب شد رباعیات خیام به بیش از 30 زبان زنده دنیا ترجمه شود. بعد از ترجمه فیتز جرالد که در سال 1859 اتفاق می افتد، اواخر قرن 19 در انگلیس و اروپا رباعیات وی بسیار مورد توجه قرار می گیرد و به مرور کلوپ هایی نیز برای خیام شناسی پدید می آید.

وی با بیان اینکه از اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 خیام در آمریکا صندلی بسیار ویژه ای پیدا می کند و سپس در سراسر دنیا نیز مطرح می شود، اضافه کرد: ترجمه های گوناگونی که شاهد هستیم همه از ترجمه فیتز جرالد اجرا شده حتی عرب ها نیز اشعار خیام را از زبان فارسی به عربی برنگرداندند بلکه ترجمه را از انگلیسی به عربی انجام داده اند.

وی در ادامه با بیان اینکه بزرگان بسیاری در دنیا از جمله فیتز جرالد انگلیسی آرزو داشتند که نیشابور را ببینند، گفت: نیشابور شهر عطار و خیام در نگاه این شاعران صندلیی مقدس و بسیار جذاب بوده است، در واقع شهرت خیام، عطار و سایر بزرگان بوده که این گونه نیشابور، کشور و سرزمین را شهره دنیا نموده است.

نوروز اظهار کرد: حاکم نیشابوری در کتاب تاریخ نیشابور تا اوایل قرن پنجم 2400 نفر از دانشمندان، شعرا و عرفای نیشابور را نام می برد، قطعأ این افراد به 4 تا 5 هزار نفر می رسند که در نظامیه ها، مدارس و مکاتب درسی و عرفانی نیشابور درس خواندند و پسوند نیشابوری را به نام خود همراه کردند و چه بسا که در همین شهر فوت نموده و دفن شدند.

وی مطرح نمود: بسیاری از این شاعران و عرفا آرزو داشتند که مقبره و شهر شاعران بزرگی چون خیام و عطار را ببیند و برروی خاک این شهر قدم بزنند.

رئیس دانشگاه سبحان نیشابور گفت: این شخصیت شناسی ها اگر ادامه پیدا کند، می شود بسیاری از این بزرگان را به دنیا معرفی نمود؛ بسیاری هنوز هم همانند حاج بکتاش ولی نیشابوری، بالغ بر 26 میلیون نفر در دنیا پیرو دارد و همه آرزو دارند به زادگاه وی در روستای فوشنجان نیشابور بیایند.

وی با بیان اینکه اگر فضا و این پتانسیل شناخته شود و زمینه برای ورود توریست فراهم شود، خود نیشابور به تنهایی می تواند قطب توریستی باشد؛ در مورد کتاب های گوناگونی که در یک قرن اخیر برای خیام نوشته شده است، اشاره نمود و اضافه کرد: اگرچه کتاب های بسیاری به صورت چند زبانه و مجموعه مقالات و بعضی انتقادی نوشته شده اما یکی از آن ها اثری از استاد علامه محمد تقی جعفری است که به نوعی تمام آثاری را که به خیام پرداخته شده است، آنالیز نموده و یازده تا از معتبرترین منابع را استخراج نموده و گفته تمام این ها پیشوند امام حجت الحق عمر ابن ابراهیم خیام نیشابوری را قبل از نام خیام دارند.

وی مطرح نمود: خیام ابتدا ریاضی دان، منجم و فیلسوف بوده و آثار مسلم علمی از وی در ابن باب ها وجود دارد و سپس شاعر است، یک قرن بعد از فوت خیام اولین بار مرصادالعباد نجم الدین رازی از او به عنوان شاعر یاد می کند.

این استاد زبان و ادبیات فارسی بیان نمود: به صورت صد درصد نمی توان گفت که کدام رباعیات دقیقا متعلق به خود خیام است، سندهایی وجود دارد که بسیاری از رباعیات از شاعران دیگر هستند اما از روی سبک شناسی که یک علم محسوب می شود، می توان بسیاری از رباعیات منتسب به خیام را معین نمود که به آن ها رباعیات خیامی گفته می شود و منسوب به این شاعر است.

وی بیان نمود: در مجموع گاه تا 900 رباعی را نیز به خیام نسبت داده اند، رباعیاتی که متعلق به خیام تشخیص داده می شود، حدود 4 تا 5 موضوع بیشتر نیستند و بسیار فلسفی، عمیق و غالبا همراه با پرسش هستند.