معماری بوشهر؛ سمفونی رنگ، باد و نور - طفره

جهت دریافت خدمات بازسازی اداری با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید. از طراحی پلن بازسازی تا اجرای جز به جز بازسازی منزل، ویلا و ساختمان اداری تخصص ماست.

ایرج نبی پور در نشست جادوی بافت تاریخی بوشهر گفت: اگر چه به دلیل شهادت سردار عزیزمان، حال جامعه خوش نیست و تصمیم به عدم برگزاری این جلسه داشتیم، اما تهدید توییتری ترامپ در مورد هدف قرار دادن مکان های فرهنگی ایران ما را بر آن داشت تا این نشست فرهنگی قطعا برگزار شود.

وی با اشاره به تاثیر بنیادین فرهنگ بر جوامع بشری اضافه کرد: وقتی آلمان نازی به سن پترزبورگ حمله کرد، مردم این شهر نمادها و آثار فرهنگی آن را جمع آوری و به مکان های امن منتقل کردند و این موضوع، نشانگر اهمیت این نمادها در هویت بخشی به شهر کنونی سن پترزبورگ است.

این پژوهشگر اظهار داشت: استعمار همیشه برای نفوذ و سلطه خود، کشورها را از فرهنگ تهی می نماید تا بتواند بر آنها سلطه ایجاد کند.

نبی پور با اشاره به پژوهش های میدانی خود در بافت قدیم بوشهر اظهار کرد: وقتی جهت انجام یک پروژه تحقیقاتی، به عکاسی و رصد بافت مشغول بودم به این نتیجه رسیدم که شراره های بافت قدیم بوشهر با تمام خستگی و بی مهری نسبت به آن، طنازی می نماید و از این رو است که هر روحی در شوق وصال آن سوزان می شود و ناخواسته در شبکه کوچه های تنگ و پیچیده آن محو می شود.

رئیس مرکز تحقیقات زیست فناوری دریایی خلیج فارس این تفسیر شاعرانه را متکی بر ذات معماری دوآلیسم بافت قدیم بوشهر دانست و گفت: برخلاف بسیاری از نقاط دیگر ایران، معماری بوشهر هم درونگرا و هم برونگرا است، به طوری که علاوه بر درون زیبا، بیرون همه پسندی نیز دارد.

وی به شمارش بعضی از نمادهای معماری بوشهر پرداخت و گفت: پنجره های نیم دایره که تقریبا در تمام نقاط بافت قدیم با آن روبرو می شویم یکی از این نمادهاست که مانند عشوه چشم عشاق بر پیکره این بناها خودنمایی می نماید.

عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی بوشهر ادامه داد: معماران این کهن بافت در کار گذاشتن پنجره ها با طاق قوسی از قوانین تقارن سود جسته اند و در هر ضلعی از ساختمان، با تابعیت از اصل راهنمایی حداکثر وزش باد و نور به اندرون، از تعداد بسیار چشمگیر پنجره در هر ضلعی از بنا استفاده کرده اند.

این پژوهشگر بیان نمود: قوس نیم دایره بر سر پنجره ها نشانگر تمایل فرار انسان از فضای سه بعدی به دو بعدی، یعنی یک گام نزدیکتر بر بی بعدی و بیکرانگی هستی است و اینگونه است که حیات در درون این بناها، در ارکستری از الگوهای هندسی معنا می یابد.

ایرج نبی پور شیشه های رنگی و اصول تقارن در به کارگیری آن را یکی از شگفتی های این سبک معماری می داند و معتقد است پنجره ها و شیشه های رنگی بافت قدیم بوشهر، همچون چشم و ریه های این ارگانیسم هستند که باد، نور و حیات را به اندرون راهنمایی می نمایند و انرژی، زندگی و پویایی آنها را فراهم می آورند.

استفاده از رنگ یکی از مشخصه های معماری ایرانی-اسلامی است چرا که در دیگر کشورهای اسلامی (مثلا عربستان) به دلیل اقلیم و طبیعت آن، کمتر به رنگ ها توجه شده اما در ایران و به واسطه طبیعت غنی آن، رنگ ها صندلی ویژه ای دارند.

اگرچه در معماری اسپانیا، عثمانی و شمال شرق آفریقا هم با پدیده رنگ روبرو هستیم، اما تفاوت های فاحشی با معماری بوشهر دارند و می توان این معماری را صاحب سبک دانست.

رئیس مرکز تحقیقات زیست فناوری دریایی خلیج فارس تاکید نمود: رنگ و نور، حیات را در بافت بوشهر معنی می نماید و بعضا در این معماری با رگباری از رنگ و نور روبرو می شویم.

وی تقارن را ذات معماری بوشهر می داند و بر این باور است که معماران بافت بوشهر با استفاده از انرژی رنگ ها به صورت متقارن در هر نیم دایره، تقارن احساسی را جایگزین تقارن قدرتمند هندسی کرده اند.

نبی پور اظهار داشت: در پنجره های بوشهری ترکیبی از رنگ های یاقوت کبود، لاجوردی، سبز یشمی، آبی، فیروزه ای، زرد، نارنجی و... استفاده شده است که با توجه به کاربری اتاق، بالاترین کیفیت و آرامش روحی را فراهم آورده اند.

از طرف دیگر، استفاده از این پنجره ها دارای ترتیب و نظم خاصی است به طوری که در صبح رنگ آبی، در میان روز رنگ های زرد و سبز و در هنگام غروب خورشید رنگ قرمز از میان شیشه های رنگی و در خلال جهت حرکت خورشید نمود پیدا می نماید.

نبی پور که فوق تخصص بیماری های غدد دارد، نور و رنگ درمانی را یکی از متدهای کهن درمان در دنیا دانست و مصر، سومر، چین و ایران را از پیشگامان این روش درمانی معرفی کرد.

او معتقد است این روش درمانی در علم نوین پزشکی نیز به عنوان بخشی از طب مکمل پذیرفته شده و در مدرن ترین دانشگاه های پزشکی دنیا تدریس می شود.

رئیس پژوهشکده علوم زیست پزشکی خلیج فارس اضافه کرد: رنگ ها در حقیقت، نور با طول موج های گوناگون هستند که هر رنگ با طول موج خود، انرژی خاص خود را دارد. نور تابش الکترومغناطیس و به زبان ساده نوعی از انرژی است و پدیده رنگ، حاصل به هم کنش انرژی و ماده است.

وی اضافه کرد: همچنین بر اساس دیدگاه انیشتین، بدن انسان ترکیب اجزاء شیمیایی نیست، بلکه بیشتر بدن انسان در یک هارمونی بی همتا با سیستم الکترومغناطیس / انرژی گیتی، جای دارد.

ایرج نبی پور بیان نمود: رنگ ها با ویژگی جریان یا میدان های مغناطیسی و تکانه های الکتریکی، می توانند فرایندهای بیوشیمیایی، هورمونی، محرک ها و آرام بخش های درون زای بدنی را تحریک کرده و توازن کامل بدن و ارگان های آن را فراهم نمایند.

پژوهشگر بوشهری مطرح نمود: به بیان دیگر رنگ درمانی، با تابش رنگ به پیرامون و درون میدان الکترومغناطیس بدن، انرژی را به محیط فیزیکی بدن گسیل می دارد زیرا کاهش انرژی یا منع انرژی بدن موجب عدم عملکرد سازگار ارگان ها می شود و رنگ درمانی می تواند با گسیل انرژی، در افزایش عملکرد فیزیکی، روانی و هیجانی انسان اثر بگذارد.

عضو پیوسته فرهنگستان علوم پزشکی کشور تاکید نمود: از این رو رنگ درمانی، به عنوان یک روش مکمل، کاربرد رنگ و نور برای ایجاد توازن در انرژی بدن فرد است که انرژی او در سطح فیزیکی، روانی، خلقی و یا روحی کاهش یافته باشد.

استاد مدعو بیمارستان کنکورد دانشگاه سیدنی با اشاره به استفاده از متدهای رنگ درمانی در بوشهر قدیم گفت: در بوشهر قدیم، مردم معتقد بودند که استراحت فرد بیمار در زیر نور شیشه ها موجب بهبود امراض وی می شود.

نبی پور در سرانجام اظهار کرد: مهندسان معمار بوشهر، با آفرینش های هنری خود در مجموعه بافت، نه تنها روح، احساس، هیجان، بلکه سلامت کالبدی ساکنین را فراهم آورده بودند.

پروفسور ایرج نبی پور شامگاه یکشنبه در بیستمین نشست از سلسله جلسات مکتب بوشهر، به تشریح تاثیرات درمانی رنگ نور در بافت تاریخی بوشهر و جادوی آن پرداخت.