محوطه ساسانی بازه هور در خطر تخریب - طفره

به گزارش خبرنگاران، میثم لباف خانیکی، عضو هیأت علمی گروه باستان شناسی دانشگاه تهران از کشف یک عمارت مجلل ساسانی در سومین فصل برنامه پنج ساله کاوش و گمانه زنی باستان شناسی در محوطه تاریخی بازه هور اطلاع داد و گفت: این بنا که بر فراز ارتفاعات جنوبی مشرف بر چهارطاقی بازه هور قرار گرفته است بخشی از یک مجموعه معماری وسیع است که با نام قلعه دختر شناخته می گردد.

به گفته وی، گرچه حفاری های غیرمجاز متعدد باعث تخریب جبران ناپذیر بخشی از این مجموعه و تزیینات معماری آن شده، اما کاوش های باستان شناسی فصل اخیر نشان داد که همچنان شاکله اصلی بنا محفوظ مانده و بازشناسی اثر با تکیه بر شواهد باقی مانده امکان پذیر است.

او اضافه کرد: به دنبال کاوش محدود در قسمت جنوبی قلعه دختر بنایی ستوندار شناسایی شد که دیوارها و بدنه ستون های آن در زمان آبادانی به گچبری های نفیس و متنوع مزین بوده است.

لباف خانیکی با بیان این که اگرچه بخش عمده ای از ستون های این بنای منحصر به فرد فرو افتاده، ادامه داد: با این وجود شواهد باستان شناختی گویای آن است که در تزیین ستون ها از نقوش هندسی و گیاهی گوناگون استفاده شده بود و هر ستون به سرستونی با شکوه ختم می شده است.

او با اشاره به استفاده از نقوش برجسته مختلف شامل پیکره های انسانی و حیوانی در تزیین دیوارهای خشتی این اثر گفت: مهمترین ویژگی این اثر وجود نوشته هایی به خط و زبان فارسی میانه است که خوانش آنها می تواند بخش مهمی از تاریخ خراسان و ایران را در دوره ساسانی و اوایل دوران اسلامی روایت کند.

این باستان شناس با بیان این که در راستای تحقق اهداف این فصل از کاوش و در راستای ثبت و نگهداری آثار مکشوفه، پس از عکسبرداری هوایی و مستندنگاری شواهد معماری، تزیینات گچ بری غیرمنقول با همکاری متخصصان پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی- فرهنگی تثبیت و حفاظت شده و در نهایت فضای داخلی گمانه با ماسه و خاک نرم انباشته شد، اضافه کرد: فصل سوم کاوش باستان شناسی در محوطه بازه هور که در تفاهم نامه منعقد شده بین پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و دانشگاه تهران و همراهی پنج تن از کارشناسان ایرانی و دو تن از کارشناسان موزه لوور فرانسه انجام شد، ادامه این مطالعات بیش از پیش بر اهمیت ناحیه خراسان در تبیین و شناخت تاریخ ادوار باستانی ایران گواهی می دهد.

او تاکید نمود: با وجود این که محوطه بازه هور مجموعه ای بی نظیر از هنر معماری و گچبری ایران را دربرگرفته، اما حفاری های غیرمجاز که از یک دهه قبل آغاز شده و همچنان ادامه دارد، آسیب های جبران ناپذیری را به این اثر وارد نموده است.

وی در ادامه خواستارحفاظت فیزیکی از محوطه بازه هور شامل چهارطاقی و قلعه دختر در اسرع وقت شد تا این میراث ملی از خطر نابودی حفظ گردد.

لباف خانیکی اضافه کرد: همزمان با حراست از این اثر، کاوش های باستان شناسی می توانند در شناخت کالبدی محوطه تاریخی بازه هور و ارائه راهکارهای سازنده در راستای شناخت، حفظ و ساماندهی صحیح این محوطه راهگشا باشد.