شیخ بهایی نابغه ای همه فن حریف

به گزارش طفره، شیخ بهایی از دانشمندان عظیم در علوم مهندسی و ریاضیات بوده است که در لبنان متولد و در اصفهان درگذشت. سوم اردیبهشت روز عظیمداشت شیخ بهایی است.

شیخ بهایی نابغه ای همه فن حریف

سرویس چهره ها - شیخ بهایی از دانشمندان بسیار مشهور قرن دهم و یازدهم هجری قمری بود. تبحر ایشان در علومی مثل ریاضیات و مهندسی به اندازه ای بود که دانشمندان اروپایی از علم او شگفت زده بودند. شیخ بهایی اقدامات بسیار زیادی را برای ایرانیان مخصوصا در شهر اصفهان انجام داد و از این رو بسیار به جاست که روزی را به مناسبت عظیمداشت شیخ بهایی در تقویم رسمی ایران داشته باشیم. نگاهی به بیوگرافی این دانشمند عظیم در روز عظیمداشت ایشان خالی از لطف نیست.

شیخ بهایی، عالمی جامع با اندوخته های علمی گسترده بود. او به گفته خودش قابلیت پذیرایی و فهم تمام علوم و فنون را به دست آورد و در مباحثه های علمی، بر هر صاحب فنی چیره گشت. از این روی، توضیح حال نگاران، وی را اقیانوس پرموجی دانسته اند که فضیلت را به ارمغان آورد و دریای ناآرامی است که دیگر دانشوران ریزه خوار سفره کمالش بوده اند. تبحر او در علومی مثل خبرنگاران شناسی به اندازه ای بالا بود که به پاس خدمات وی به علم خبرنگاران شناسی، یونسکو سال 2009 که مصادف با سال نجوم می بوده نام وی را در لیست مفاخر ایران ثبت کرد.

مختصری از بیوگرافی شیخ بهایی

بهاءالدین محمدبن حسین عاملی، معروف به شیخ بهایی دانشمند نامدار قرن دهم و یازدهم هجری است که در 8 اسفند 925 خورشیدی در بعلبک (لبنان) دیده به دنیا گشود و در 8 شهریور سال 1000 خورشیدی در اصفهان دیده از دنیا فروبست. وی از نوادگان حارث همدانی یکی از یاران با وفای امیرالمومنین است. وی دوران کودکی را در جبل عامل، از نواحی شام، در روستایی به نام جبع یا جباع زیست. همچنین خاندان او از خانواده های معروف جبل عامل در سده های دهم و یازدهم خورشیدی بوده اند. همچنین پدر او از شاگردان برجسته شهید ثانی بوده است.

بنا به نسخه ای به خط شیخ بهایی که در سال 995 قمری در قزوین نوشته شده است، وی هنگام ورود به ایران سیزده ساله بود. پدرش عزالدین حسین عاملی به خاطر اذیت شیعیان آن منطقه توسط دولت عثمانی از یک سو و دعوت شاه طهماسب صفوی برای حضور در ایران، به سوی ایران رهسپار گشت و چون به قزوین رسیدند و آن شهر را مرکز دانشمندان شیعه یافتند، در آن سکنی گزیدند و بهاءالدین به شاگردی پدر و دیگر دانشمندان آن عصر مشغول شد. شیخ بهایی در قزوین فارسی آموخته و به مدت سی سال در این شهر پرورش یافته و پرورش داد.

ایشان در فلسفه، منطق، هیئت و ریاضیات تبحر داشت و سرآمد دوران خود بود و از شیخ بهایی در حدود 95 کتاب و رساله در سیاست، حدیث، ریاضی، اخلاق، نجوم، عرفان، فقه، مهندسی و هنر و فیزیک بر جای مانده است.

بعضی از اقدامات شیخ بهایی در اصفهان

آنچه روشن است، شیخ بهایی معماری چیره دست و کاربلد بود. آثاری که او طراحی نمود را بلاشک باید جلوه گاه هنر ایرانی ـ اسلامی برشمرد. حمام شیخ بهایی اصفهان، باغ زیبای فین کاشان و مسجد شاه اصفهان تنها بعضی از شاهکارهای هنر ایرانی ـ اسلامی هستند که با ذهن زیبانگر و فکر نیک اندیش شیخ بهایی مجال ظهور یافتند. سامانه توزیع آب زاینده رود هم که توسط او و با محاسبه ها و راهکار های پیچیده ریاضی انجام پذیرفت و به طومار شیخ بهایی شهرت یافت نشان از مهارت وی در فنون مهندسی دارد. لازم به ذکر است، این سامانه چنان دقیق طراحی شده بود که تا 3 قرن و نیم همچنان مورد کاربرد قرار داشت و تنها پس از کشیدن سد روی زاینده رود در عصر کنونی بود که شیوه توزیع آب شیخ بهایی منسوخ شد.

از دیگر کارهای جالب او تقسیم صحیح و طریقه مهندسی آب زاینده رود به محله ها و باغات شهر اصفهان بود. او با محاسبه دقیق و بدست آوردن آمار بارندگی مناطق مختلف اصفهان،حومه و کوهستان های اطراف و همچنین سرچشمه زاینده رود، طرح دقیق نهرها و شیب و مقطح آنها و سهم استفاده آب هر باغ و محله و منزل، به مشکل و اختلاف چندین ساله این منطقه خاتمه داد.

آثار به جا مانده از شیخ بهایی

  • خلاصة الحساب
  • بحرالحساب
  • جبر و مقابله
  • حاشیه بر خلاصة الحساب
  • رساله حساب فارسی

خانه تاریخی شیخ بهایی

روز عظیمداشت شیخ بهایی

هرسال سوم اردیبهشت ماه روز عظیمداشت شیخ بهایی است. همچنین از سال 1383 شهرک علمی و تحقیقاتی اصفهان جشنواره ای به نام جشنواره شیخ بهایی برگزار می نماید. موضوع این جشنواره فن آفرینی و کارآفرینی است و برگزارکنندگان آن معتقدند شیخ بهایی نمادی از کارآفرینی است. شیخ بهایی در عصر خود دانش را به فناوری تبدیل کرد و خدمات ارزشمند علمی، فرهنگی و عمرانی از خود به یادگار گذاشت. به یاد او این جشنواره شیخ بهایی نامیده شد.

منبع: setare.com
انتشار: 12 آذر 1399 بروزرسانی: 12 آذر 1399 گردآورنده: tafreh.ir شناسه مطلب: 11322

به "شیخ بهایی نابغه ای همه فن حریف" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "شیخ بهایی نابغه ای همه فن حریف"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید