کشف یافته های جدید پارینه سنگی از جنوب شرق ایران
به گزارش طفره، آنالیز های باستان شناسی در منظر فرهنگی بم و دشت های نرماشیر، فهرج و ریگان از نیمه های دهه 1380 شروع شده و پس از وقفه هایی تا امروز ادامه دار بوده است. این اقدامات سال گذشته (1399) در منطقه فهرج ادامه پیدا کرد که در آن تعداد قابل توجهی محوطه از دوران پیش از تاریخ تا دوره معاصر مورد شناسایی و مطالعه نهاده شد.
در فصل های اخیر مطالعاتی و در آنالیز های باستان شناسی در این محوطه ها در جنوب شرق ایران شواهد جالب توجهی از فرهنگ های پارینه سنگی قدیم و میانه شناسایی شده اند. حتی می توان گفت کشفیات مربوط به دوره پارینه سنگی هرچند به طور پراکنده در این منطقه سابقه داشته ولی در این مقیاس تا به امروز شناسایی و گزارش نشده بود.
نتایج مقدماتی مربوط به این تحقیقات که مدتی قبل در مجله IRJMETS توسط سه باستان شناس محسن زیدی، سیروس برفی و شهرام زارع منتشر شده به معرفی اجمالی 12 محوطه پارینه سنگی پرداخته که در مناطق فهرج و ریگان شناسایی شده اند. بر اساس این مقاله، بیشتر محوطه های شناسایی شده روی نهشته های آبرفتی رودخانه های نسا و گز بهمن و مسیل های منتهی به بستر این رودخانه ها قرار گرفته اند.
تعدادی از محوطه ها نیز روی تراس های رودخانه های فصلی مانند دشتوک در مرز استان کرمان و سیستان و بلوچستان قرار گرفته اند که این نشان می دهد دسترسی به منابع آب از جمله عوامل مهم در پراکندگی محوطه های پارینه سنگی شناسایی شده در این مناطق است.
محدوده جغرافیایی آنالیز شده را می توان مربوط به حاشیه جنوبی کویر لوت و از نظر تقسیمات اداری و سیاسی، بخش وسیعی از دشت های بم - نرماشیر و ریگان در شرق استان کرمان دانست. منطقه مورد آنالیز از شمال و شمال غرب به کویر لوت، و از غرب و جنوب به رشته کوه شاخص محدود می گردد که همین عامل باعث شده تنوع آب و هوایی برّی، خیلی خشک، گرم و معتدل داشته باشد.
دست ابزارهای سنگیِ گردآوری شده از سطح این محوطه ها که بیشتر از جنس سنگ های آتشفشانی موجود در منطقه هستند، عمدتاً با تکنیک لوالوا و با ضربه مستقیم ساخته شده اند و قابل انتساب به دوره پارینه سنگی قدیم و به ویژه پارینه سنگی میانی هستند.
این منطقه در پژوهش های مربوط به خروج انسان اولیه از آفریقا و مهاجرت به مناطق دیگر اهمیت قابل توجهی دارد، از سوی دیگر کشف این محوطه ها همچنین این فرضیه را که فلات ایران به طور اعم و جنوب شرق ایران به طور اخص به عنوان یکی از کریدورها و مسیرهای اصلی ارتباطی که غرب و شرق را در دوران پارینه سنگی به هم پیوند می داده، قوت می دهد.
مطالعه باستان شناختی مناطق مذکور در چارچوب طرح آنالیز های باستان شناسی با مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی، پژوهشکده باستان شناسی و اداره کل میراث فرهنگی استان کرمان و توسط تیمی باستان شناس به سرپرستی شهرام زارع در حال اجرا است.
منبع: گردشبان