دو رویکرد متفاوت تشکیلاتی در سینمای ما و پیامدها - طفره

از آنجا که شنبه 24 شهریور ماه مجمع عمومی انجمن صنفی مستندسازان برگزار می گردد و مهرماه مجمع عمومی انجمن فرهنگی مستندسازان در پیش است این یادداشت با توجه به سیاست این دو انجمن در عرصه صنفی و فرهنگی نوشته گردیده است.

متن یادداشت بدین شرح است: وقتی بحث رفتن تشکل های سینمایی به وزارت کار درگرفت، انجمن مستندسازان تشکل خود را در خانه سینما نگه داشت و به گروهی از مستندسازان یاری کرد تا انجمن صنفی مستندسازی را در وزارت کار تاسیس نمایند اما تشکل های دیگر عضو حانه سینما که به وزارت کار رفتند همه اعضای تشکل خود را از دم به تشکل تازه تاسیس صنفی در وزارت کار منتقل کردند و تشکل خانه سینمایی خود را متروک گذاشتند و موجودیت حقوقی آن را انکار کردند. این که چنین کاری با چه تمهیداتی صورت گرفت موضوع این نوشته نیست اما انجمن مستندسازان با اعلام این که یک تشکل فرهنگی است جبهه فعالیت فرهنگی مستندسازی را حفظ کرد و بخش صنفی را به انجمن صنفی واگذاشت.

انجمن مستندسازان در این راه تنها نمونه نبود و شورای عالی تهیه نمایندگان تشکل دیگر عضو خانه سینما هم به همین شیوه عمل کرد. این تشکل هم - که از چهار تشکل تهیه نمایندگی تشکیل گردیده است - تشکل خود را در خانه سینما نگه داشت و تشکل های عضو خود را هدایت کرد تا انجمن های صنفی شان را در وزارت کار تاسیس نمایند.

تا این جای کار، دو تشکل انجمن مستندسازان و شورای عالی تهیه نمایندگان همانند هم عمل کردند اما تشکل های تازه تاسیس صنفی مستندسازان و صنفی تهیه نمایندگان در ادامه راه روینمودهای متفاوتی را در پیش گرفتند و موجب پیامدهای متفاوتی شدند.

مدیریت خانه سینما از پیش اعلام نموده بود از هر تشکل شغلی، تنها یک تشکل می تواند عضو خانه سینما باشد(1) و تصریح نموده بود اگر تشکل صنفی مستندسازان درخواست عضویت کند تشکل مستندسازان (فرهنگی) را از عضویت محروم و تشکل تازه تاسیس صنفی را عضو خانه سینما می نماید. هیات مدیره انجمن صنفی مستندسازان پس از تاسیس در وزارت کار، ثبت شدن انجمن صنفی را در وزارت کار به مدیرعامل خانه سینما خبر داد و سپس دعوت مدیریت خانه را به مجمع عمومی خانه سینما پذیرفت. مدیریت خانه سینما هم انجمن مستندسازان (فرهنگی) را از حضور در خانه سینما محروم کرد.(2)

انجمن فرهنگی مستندسازان به علت نارسایی ضوابط و مقررات... وزارت فرهنگ و اسلامی دارای هویت حقوقی نگردیده بود و عضویتش در خانه سینما، امنیتی به آن می داد که در بیرون از خانه سینما نداشت. به بیانی این اقدام می توانست موجب نابودی انجمن مستندسازان سینمای ایران گردد. به ویژه که اغلب آن هایی که در سیاست متروک گذاشتن انجمن های عضو خانه سینما دست داشتند، وجود انجمن مستندسازان فرهنگی را شاهد زنده خلاف گسترده خود می دانستند و خواستار از میان رفتن آن بودند.

این تنها موضع برخی از مدیران تشکل های سینمایی و دولتی سینما نبود بلکه برخی از مستندسازان عضو انجمن صنفی نیز خواستار از میان رفتن انجمن فرهنگی بودند و وجود انجمن فرهنگی را موجب دو دستگی و ناهمرنگی با جماعت تشکل های دیگر می دانستند. آنان استدلال می کردند انجمن صنفی می تواند فعالیت فرهنگی داشته باشد و نیازی به یک تشکل با ماموریت فرهنگی نیست. با این استدلال آنها ابتدا فعالیت فرهنگی را به یک فعالیت ضمیمه کاهش می دادند و سپس آن را مال خود نموده و خواستار از میان رفتن انجمن فرهنگی مستندسازان بودند.(3) می توان گمان برد که صاحبان این نظریه اگر به وزیری در وزارت کار برسند با همین استدلال خواستار تعطیل تشکل های فرهنگی در همه مشاغل شوند و در نهایت حکم به بستن وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بدهند. این روحیه تمامیت خواهی در مدیریت دولت دهم و یازدهم بود که تشکل های مدنی را قلع و قمع می کرد و راه تاسیس آن ها را می بست.

اما تشکل های تازه تاسیس صنفی تهیه نمایندگان در ادامه راه خود سیاست دیگری را در پیش گرفتند. آن ها گرچه می توانستند اتحادیه صنفی تهیه نمایندگان را در وزارت کار تشکیل دهند و معارض شورای عالی تهیه نمایندگان در خانه سینما شوند، تشکل های صنفی خود را سامان دادند و معارض شورا نشدند. شورای عالی تهیه نمایندگان هم اجازه دخالت مدیریت خانه سینما را در امور خود نداد و مدیریت خانه نیز که مدام اعلام نموده بود تشکل ها به شرطی می توانند در خانه سینما باشند که در وزارت کار ثبت گردیده باشند(4) در این مورد (مانند مورد تشکل هایی که به سوی وزارت کار نرفتند) سکوت کرد. بدین ترتیب تهیه نمایندگان با این سیاست هم تشکل فرهنگی خود را در خانه سینما دارند و هم امکان گسترش صنفی در وزارت کار را – برای تشکیل اتحادیه صنفی تهیه نمایندگان – در بیرون از خانه سینما دارا هستند.

ابراهیم مختاری 23/6/97

1- این بندی از اساسنامه خانه سینما است.

2- شرح علل این رفتار مدیریت خانه سینما را در مقاله خانه سینما، صنفی یا فرهنگی ایسنا 22/6/96 و در صورت بندی تشکل های سینمائی در دولت روحانی خبرآنلاین، شرح داده ام.

3- این در حالی بود که اعضای انجمن فرهنگی نه تنها خواستار از میان رفتن انجمن صنفی نبودند که به عکس معتقد به بودن و تقویت آن انجمن بودند.

4- این ادعا خلاف اساسنامه بود.