پیشنهادی برای نجات کارون و زاینده رود - طفره

مهدی پژوهش در گفت و گو با خبرنگار خبرنگاران، اظهار کرد: خشکسالی فرایندی است که تنها اقلیم با آن در تماس نیست بلکه سیکلی است در میان اقلیم و هوا و زمین و عواملی که روی زمین واقع شده است.

وی افزود: مهم ترین عاملی که سبب خشکسالی و تغییر اقلیم شده، انسان است که به واسطه رشد تکنولوژی، رفاه و آسایش خود و صنعتی شدن به جای در نظر دریافت پتانسیل های منطقه، اقدام به رشد و توسعه شهرها، صنعت و کشاورزی بر اساس جمعیت نموده است.

پژوهش گفت: آنچه در خشکسالی ها در مناطق مختلف نادیده گرفته شده، سوء مدیریت ها و دخالت انسان بدون هیچ علم و دانشی است.

وی با اشاره به وجود خشکسالی هواشناسی، کشاورزی، هیدرولوژی، اقتصادی و اجتماعی، توضیح داد: هر کدام از خشکسالی ها به نحوی بر شرایط زندگی انسان تاثیر گذاشته است، به طوری که خشکسالی هواشناسی موجب کاهش بارندگی ها و تغییر سیکل بارش شده که این عوامل بر روی خشکسالی کشاورزی نیز تاثیر گذاشته است.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهرکرد افزود: خشکسالی اقتصادی، اجتماعی با عرضه و تقاضا در ارتباط است، به این صورت، زمانی که عرضه کمتر از تقاضا باشد و تقاضا افزایش یابد مجبور به برداشت زیاد از منابع آبی هستیم.

وی افزود: چهارمحال و بختیاری زمانی به عنوان منبع آب نامیده می شد که اکنون خود این استان نوک پیکان خشکسالی نهاده شده است.

عضو کمیته ملی کارون ادامه داد: احداث تونل ها در استان موجب خشک شدن چشمه ها، رسیدن سفره های آب زیرزمینی به کمترین حد شده است، هم چنین احداث سدها در استان موجب افزایش بخار آب شده به همین دلیل ابرهایی که بر سر چهارمحال و بختیاری قرار می گیرند شرایط بارندگی ندارند و تا به شرایط بارش می رسند به دلیل طی کردن مسافت طولانی، بارشی در این منطقه رخ نمی دهد.

وی با اشاره به اینکه سال جاری به دلیل کمبود آب شرب، تابستان سختی را گذراندیم، گفت: سال جاری تا حدودی مردم توانستند منابع آبی را مدیریت نمایند و بحران را پشت سر بگذارند ولی جیره بندی کردن آب تا چه اندازه جوابگوست؟ مسئولان برای سال آینده چه برنامه ای دارند؟ آیا زمانی که کشور در بحران جدی نهاده شد باید برنامه ریزی صورت گیرد؟

پژوهش با تاکید بر اینکه ضروری است عواملی که موجب خشکسالی مناطق می شوند را در همان مناطق مدیریت کرد، توضیح داد: باید جلوی احداث سدها را در مناطقی از جمله چهارمحال و بختیاری که تامین نماینده دو رود زاینده رود و کارون بوده و تامین نماینده آب شرب برای صنعت و کشاورزی استان های همجوار است را گرفت و مدیریت کرد.

وی ادامه داد: هر سدی که در این استان احداث گردد به کل کشور ضرر می رساند و اگر مدیریت ها با همین روند ادامه یابد مطمئنا سال آتی میزان آب موجود در سدها به کمتر از 100 میلیون متر مکعب خواهد رسید و این میزان تامین نماینده آب یک ماه نخواهد بود.

پژوهش با ابراز این عقیده که چهارمحال و بختیاری احتیاج به احداث سد ندارد، اعلام کرد: در صورتی که بخواهیم وضعیت اقلیم منطقه به حالت اولیه خود بازگردد، باید به منظور از بین رفتن مناقشات آبی، ساخت سدها را متوقف کرد، صنعت در استان های کویری و کم آب متوقف شده و نوع کشاورزی نیز تغییر کند.

وی با تاکید بر این که باید اشتباه سدسازی را پذیرفت ادامه داد: ضروری است که سدهای استان را تخریب کنیم تا استان پایین دست دوباره سیراب گردد.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهرکرد تاکید نمود: ضروری است مدیریت و توسعه پایدار در تمام استان ها حاکم باشد و صنعت به کنار آب های آزاد انتقال یابد.

وی توضیح داد: تا زمانی که مدیریت ها تغییر نکند و اشتباهات گذشته پذیرفته نگردد هر روز شرایط خشکسالی در کشور حادتر خواهد شد.

پژوهش ادامه داد: باید مسئولان استان تمامی بودجه ها و منابعی که به منابع طبیعی و آبخیزداری اختصاص می یابد صرف آبخیزداری نمایند تا در استان کم آبی مهار گردد.

پژوهش با توجه به تغییر شکل بارش در استان، افزود: به محض وقوع بارندگی، بلافاصله آب ها از استان خارج شده و وارد زاینده رود و کارون می شوند، بنابراین باید آغاز به آبخیزداری کرد، به خصوص در شهرها به دلیل اینکه حجم بسیاری از آب های مربوط به بارندگی ها به وسیله پشت بام ها و همچنین آسفالت ها به دلیل نفوذ نکردن آب در خاک، توسط آبراهه ها به خروجی ها منتقل می گردد که باید جلوی آن ها گرفته گردد.

وی با اشاره به اینکه آبخیزداری شهری، علم به روزی است، توضیح داد: مسئولان باید خانه های جدیدالاحداث را ملزم نمایند که چاه هایی برای ورود آب های سطحی به داخل آن ها حفر نمایند، زیرا موجب تغذیه آب های زیرزمینی خواهد شد.

پژوهش اعلام کرد: بهترین و کم هزینه ترین روش برای حفظ آب، کشت های بیولوژیک، مبارزه غیر مستقیم با فرسایش خاک، احداث بند و بانکت است.

وی تاکید نمود: ضروری است مقابل چرای بیش از اندازه دام در مراتع گرفته گردد و بهترین راه برای حفظ مراتع، استخدام نیروهای قرقبان و دشتبان از سوی منابع طبیعی است.

پژوهش در ادامه با اشاره به این که کشورهایی همچون بلژیک و کانادا با کم آبی روبرو نیستند، توضیح داد: در این کشورها برای کم شدن قبض آب، هر خانه مخزن و یا تانکری برای جمع آوری آب باران در نظر گرفته است تا از آب آن ها برای آبیاری گلخانه ها و باغچه ها استفاده نمایند، زیرا استفاده از آب شرب و لوله کشی برای آبیاری ممنوع است.

وی ادامه داد: کشورهای اروپایی مشکل کم آبی ندارند و آب شرب را از آب بهداشتی خود جدا نموده اند، در صورتی که در ایران با توجه به مشکل کم آبی و بحران آب، هیچ گونه تدبیری برای جدا کردن آب شرب از بهداشت صورت نگرفته است.

عضو هیئت علمی دانشگاه شهرکرد با اشاره به اینکه کل استان درگیر خشکسالی است، گفت: اگر دقت گردد بیشتر شهرستان های استان به حالت بحرانی رسیده و کوهرنگ هم در حال تبدیل شدن به وضعیت بحرانی است.

پژوهش ادامه داد: این عوامل نشان می دهد استان پایین دست با احداث تونل سوم کوهرنگ دیگر احتیاجی به کوهرنگ ندارد و قصد دارد به سراغ سرشاخه های کارون و بهشت آباد آید، به همین دلیل عواقب این اقدام متوجه چهارمحال و بختیاری خواهد بود و عواملی همچون مهاجرت، بیکاری، فقر و... را برای مردم استان در بر دارد.

وی گفت: ضروری است مقابل احداث سد و تونل سوم کوهرنگ گرفته گردد تا وضعیت شهرستان کوهرنگ به حالت بحرانی نرسد، به دستورها و قانون ها توجه کرد، به گونه ای که نوع کشت در استان پایین دست تغییر کند تا شرایط بهبود یابد، هم چنین برای استان های بالادست از جمله چهارمحال و بختیاری سهمیه بودجه ای اختصاص یابد تا شرایط بارش در این استان بهبود یابد.

پژوهش اظهار داشت: از تمهیداتی که دولت برای مناطق روستایی اندیشیده نصب پنل های خورشیدی در آن مناطق است، تا جایی که امکان دارد باید سوخت های فسیلی همچون نفت و گاز کاهش داده شوند، جنگل سوزی ها کاهش یابد و پوشش گیاهی افزایش یابد تا اقلیم منطقه و شکل بارش به حالت اولیه خود بازگردد و بتوان آب های پایین دست مربوط به سدها را تامین کرد.